Επικοινωνία, μια δύσκολη αλλά γοητευτική υπόθεση

Δεν κρύβω ότι ως millennial γεννημένη το 1991, νιώθω ελαφρώς άβολα να γράψω για τις μεταγενέστερες γενιές Ζ και Α. Παρότι ηλικιακά η διαφορά μας δεν είναι τεράστια, μπορώ ειλικρινά να τις κατανοήσω από τη δική μου σκοπιά; Κάθε χρόνος που περνάει, φέρνει συνεχή τεχνολογικά άλματα και μεγαλώνει τα χάσματα των γενεών σαν σεισμικά ρήγματα. Κάθε καινούργιο app ή μέσο κοινωνικής δικτύωσης που ξεπηδάει, με ξενίζει όλο και πιο πολύ, καθιστώντας την εξοικείωση με αυτό σχεδόν αγγαρεία. Οι millennials, παρότι έχουν πλήρως ενστερνιστεί τις νέες τεχνολογίες από την εφηβική ηλικία, είναι πια oldies. Οι παππούδες του ψηφιακού φάσματος.

Ας μιλήσουμε λοιπόν, για τις επόμενες ελπιδοφόρες γενιές, που θα σηματοδοτήσουν μια νέα εποχή στον κοινωνικό, πολιτικό και επαγγελματικό ορίζοντα. Η γενιά Ζ αφορά όσους γεννήθηκαν μεταξύ
1997 και 2012, και περιέχει την πρώτη φουρνιά ενηλίκων που μεγάλωσε με προηγμένη τεχνολογία και συνεχή προσβασιμότητα στο internet. Ενώ η γενιά Α, γεννημένη μεταξύ 2010 και 2020, είναι η πρώτη γενιά πραγματικής ψηφιακής ιθαγένειας – οι γονείς τους είχαν smartphones πριν καν τους συλλάβουν.

Η συνδεσιμότητα διακατέχει κάθε κομμάτι της ζωής τους – φιλίες, σχέσεις, διασκέδαση, ενημέρωση, εκπαίδευση – και καθορίζει τον τρόπο επικοινωνίας τους. Όσα άτομα ανήκουν σε αυτές τις γενιές δεν θεωρούνται απλώς εξοικειωμένα µε το διαδίκτυο, αλλά ταυτίζονται µε αυτό. Η προϊντερνετική ζωή φαντάζει προϊστορική εποχή με δεινοσαύρους. Δεν γνώρισαν τον κόσμο χωρίς social media, smartphones και internet υψηλής ταχύτητας. Ξέρουν πως ανά πάσα στιγμή, μια πληθώρα επιλογών και πληροφοριών απέχει μονάχα ένα άγγιγμα απόσταση. Μια απίστευτη δύναμη άνευ προηγουμένου.

Εναποθέτουμε τις ελπίδες μας λοιπόν στις γενιές Ζ και Α που μεγάλωσαν και μεγαλώνουν σε ένα γενικότερο κλίμα αβεβαιότητας. Έχουν κληρονομήσει τα απόνερα της οικονομικής κρίσης του 2008 και έναν πλανήτη που ολοένα και συχνότερα ασφυκτιά από οικολογικές καταστροφές. Και μην ξεχνάμε πως κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν μια παγκόσμια πανδημία σε τρυφερές και ευάλωτες φάσεις της ζωής τους, είτε ως μαθητές είτε στα πρώτα βήματα της ενηλικίωσής τους. Γενικώς, κληρονομούν έναν κόσμο και μια συλλογική συνείδηση που μοιάζει να ακροβατεί σε σχοινί, φλερτάροντας με το παράλογο και τη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας. Παρ’όλα αυτά, είναι ακριβώς αυτές οι δυσμενείς συνθήκες σε συνάρτηση με την τεχνολογία που δίνουν σε αυτές τις γενιές τα πιο ισχυρά τους εφόδια: ανθεκτικότητα και απαράμιλλη προσαρμοστικότητα. Δύο απαραίτητα χαρακτηριστικά για το άδηλο μέλλον ιλιγγιωδών ταχυτήτων.

Είναι αδιαμφισβήτητο πως έχουμε εισέλθει σε μια ιστορική εποχή κομβικής σημασίας. Οτιδήποτε θεωρούσαμε δεδομένο και εχέγγυο, έχει διαταραχθεί. Έχουμε να διανύσουμε ένα χειμαρρώδη ποταμό και
οτιδήποτε περιμένει στην άλλη όχθη, είναι σίγουρα διαφορετικό. Διαφορετικό του προγενέστερου. Οι γενιές Α και Ζ είναι ο συνδετικός μας κρίκος με ό,τι έπεται.

Έτσι, όταν ακούω δεξιά και αριστερά κατηγορίες του στυλ “αχ, η νέα γενιά είναι κολλημένη σε μια οθόνη. Έχει χαθεί η αληθινή επικοινωνία. Τι θα απογίνουμε όταν πάρουν εκείνοι τα ηνία;” στεναχωριέμαι και θυμώνω. Βέβαια, η απαξίωση των νεότερων γενιών δεν είναι κάτι καινούριο. Είναι μια κλασικά διαιωνισμένη αντίδραση ενηλικισμού (όπως πολύ εύστοχα αποκάλεσε ο Ευγένιος Τριβιζάς την προκατάληψη και
τις συστημικές διακρίσεις εις βάρος των νέων) που μάταια αντιστέκεται στην αλλαγή και τη διαφορετικότητα. Κάθε γενιά έχει να θυμηθεί αντίστοιχα περιφρονητικά σχόλια από τους μεγαλύτερούς της. Αλλά κάπως όλοι τα ξεχνάμε εν τέλει και πέφτουμε εύκολα στην παγίδα της επανάληψης όταν περνάμε το κατώφλι των 30. Αυτό που ελπίζει να πετύχει ένας 16χρονος σήμερα, μάλλον δεν είναι και τόσο διαφορετικό από αυτό που προσδοκούσε κάποιος άλλος στην ηλικία του στο παρελθόν. Αυτό που αλλάζει και εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου είναι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι επιλέγουν να κυνηγήσουν την επίτευξη των στόχων τους – και αυτό αποτελεί τη βάση των περισσότερων συγκρούσεων μεταξύ γενεών.

Οι γενιές Ζ και Α είναι οι πιο επικοινωνιακές και συνδεδεμένες γενιές στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ναι, σίγουρα η επικοινωνία τους είναι εν μέρει πολύ διαφορετική από το οτιδήποτε θα όριζε κανείς ως επικοινωνία πριν κάποιες δεκαετίες, αλλά είναι συγχρόνως πολύ πιο ζοφερή, άμεση και ατέρμονη.

Αυτό που είναι αξιοθαύμαστο σε σύγκριση με προηγούμενες γενιές, είναι πως η γενιά Ζ είναι η πιο εκτενώς πληροφορημένη όσον αφορά τα παγκόσμια ζητήματα περί κλιματικής αλλαγής, φυλετικών διακρσεων, κοινωνικής ανισότητας και πολιτικών αναταραχών. Ενδιαφέρονται για το μέλλον και δεν τείνουν εύκολα προς στάσεις αδράνειας και στρουθοκαμηλισμού. Αντιθέτως, είναι θερμοί δημιουργοί κοινοτήτων και συμμετέχουν ενεργά στη σύνδεση με ομοϊδεάτες προκειμένου να χτίσουν κάτι μαζί. Δεν είναι τυχαίο πως σε αυτή τη γενιά ανήκει και η Greta Thunberg, μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες
περιβαλλοντικού ακτιβισμού. Έτσι, οι νέες γενιές σπρώχνουν και τις προηγούμενες στο να αναθεωρήσουν τις αξίες τους, να σταματήσουν να ξεχωρίζουν το χρώμα του δέρματος των συνανθρώπων τους, τις θρησκευτικές πεποιθήσεις τους και τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους. Αν κάτι μας έχει ήδη διδάξει η γενιά Ζ είναι πως η ταυτότητα είναι ρευστή και πως ο καθένας από εμάς έχει δικαίωμα να αυτοπροσδιορίζεται όπως επιθυμεί. Η διαφορετικότητα είναι η κανονικότητα.

«Οι νέες γενιές σπρώχνουν και τις προηγούμενες
στο να αναθεωρήσουν τις αξίες τους, να σταματήσουν να ξεχωρίζουν το χρώμα του δέρματος των
συνανθρώπων τους, τις θρησκευτικές πεποιθήσεις
τους και τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους».
ΕΦΗ ΕΥΘΥΜΙΑΔΗ