Η κατάληψη των Ιωαννίνων  

Κατά τη διάρκεια του Α’ Βαλκανικού Πολέμου , οι προσπάθειες για την κατάληψη των Ιωαννίνων ίσως αποτέλεσαν μία από τις σημαντικότερες μάχες , η οποία σε συνδυασμό με την Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης διπλασίασε σχεδόν την Ελλάδα  κι ενθάρρυνε τους Έλληνες για πιθανή εκπλήρωση της « Μεγάλης Ιδέας». 

Με την έναρξη πολεμικών επιχειρήσεων έναντι των Οθωμανικών θέσεων, τα ελληνικά στρατεύματα είχαν στρατοπεδεύσει στην Άρτα, αναμένοντας την ολοκλήρωση των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων στη Μακεδονία, καθώς και την υποστήριξή τους με επιπρόσθετες  μεραρχίες. Σύντομα, ωστόσο, ο ελληνικός στρατός αναλαμβάνει επιθετικές πρωτοβουλίες με άμεση κατάληψη της Φιλιππιάδας και της Πρέβεζας. Τότε, οι ελληνικές μεραρχίες κινήθηκαν προς την πεδιάδα των Ιωαννίνων,  των οποίων η προέλαση όμως ανακόπηκε εξαιτίας των αντίξοων καιρικών συνθηκών. Το Γενικό Επιτελείο Στρατού, καθώς κι η κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου γνώριζαν  πως η κατάληψη των Ιωαννίνων έπρεπε να επιτευχθεί άμεσα, διότι ταυτοχρόνως λάμβαναν χώρα ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις στο Λονδίνο. Έτσι, η ελληνική πλευρά επιζητούσε την ταχύτατη απελευθέρωση της πρωτεύουσας της Ηπείρου , κάτι το οποίο οδήγησε στην αποστολή μιας ακόμη μεραρχίας, ώστε να πραγματοποιηθεί η πρώτη επίθεση έναντι των οθωμανικών θέσεων στο Μπιζάνη, η οποία όμως απέτυχε.  Στις 8 Δεκεμβρίου, αποφασίστηκε η αποστολή δύο ακόμη μεραρχιών για την ενίσχυση του μετώπου. Στο σημείο αυτό είναι ορθό να τονιστεί, πως ο διάδοχος κι αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος Α’ επιθυμούσε την αντικατάσταση του Αντιστράτηγου Σαπουντζάκη, καθώς τον θεωρούσε ανίκανο να ηγηθεί μίας τέτοιας επιχείρησης. Η επιθυμία μάλιστα αυτή εκπληρώθηκε, με το Γενικό Επιτελείο να αποστέλλει τον διάδοχο στο μέτωπο, ενώ στο μεταξύ είχε πραγματοποιηθεί μια ακόμη ανεπιτυχής επίθεση. Στις 20 Φεβρουαρίου λοιπόν έπειτα από ανασυγκρότηση των ελληνικών στρατευμάτων, πραγματοποιείται κατά τις πρώτες πρωινές ώρες, η γενική επίθεση στην οποία οι Έλληνες στρατιώτες με σπουδαία γενναιότητα κατακερμάτισαν τις οθωμανικές θέσεις, ενώ διακρίθηκε και το 9ο Τάγμα του 1ου Συντάγματος των Ευζώνων με διοικητή των Ιωάννη Βελισσάριο, το οποίο βρέθηκε στα  μετόπισθεν την τουρκικής αμυντικής γραμμής.  

Η παράδοση ήταν αναπόφευκτη για τον διοικητή των Ιωαννίνων Εσάτ Πασά, ο οποίος την 21η  Φεβρουαρίου απέστειλε επιστολή στον Κωνσταντίνο για την άνευ όρων παράδοση των Ιωαννίνων και του Μπιζανίου. Το πρωί της 22ης Φεβρουαρίου, τα πρώτα ελληνικά στρατεύματα παρέλασαν στην πόλη υπό επευφημίες των κατοίκων. Επιτέλους, έπειτα από 483 χρόνια σκληρής δουλείας  τα Ιωάννινα ήταν και πάλι ελεύθερα ενωμένα με την Ελλάδα.