Τεχνητή Νοημοσύνη: Ένα δίκοπο μαχαίρι στην αγορά εργασίας

«Πολλοί από τους κινδύνους που αντιμετωπίζουμε, πράγματι, προκύπτουν λόγω της επιστήμης και της τεχνολογίας—αλλά, ακόμα περισσότερο, επειδή, έχουμε αποκτήσει δύναμη, χωρίς να αποκτήσουμε παράλληλα και σοφία. Οι κοσμο-ανατρεπτικές δυνάμεις που η τεχνολογία έχει παραδώσει στα χέρια μας, τώρα, απαιτούν έναν βαθμό σκέψης και πρόνοιας, που δεν ήταν απαραίτητος ποτέ μέχρι τώρα από την ανθρωπότητα.»

       –Carl Sagan

Η απήχηση του ΑΙ

Στη σημερινή εποχή, όλοι έχουμε ακούσει για την τεχνητή νοημοσύνη. Και αν κάποιος δεν έχει, καλό θα ήταν να αρχίσει να βγαίνει από τη σπηλιά του και να ενημερωθεί, γιατί έπονται σημαντικές αλλαγές και μάλιστα σύντομα.

Αρχικά, είναι απαραίτητο να διασαφηνίσουμε τι είναι η τεχνητή νοημοσύνη, το ΑΙ. Όπως ορίστηκε πρώτα από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ John McCarthy το 1955: «Τεχνητή νοημοσύνη είναι η επιστήμη και η μηχανική της κατασκευής νοημόνων μηχανών».

Η επίδραση της τεχνολογίας αυτής, γίνεται ολοένα και πιο εμφανής σε κάθε τομέα της ανθρώπινης ύπαρξης: κοινωνικό, πολιτικό, πολιτισμικό, οικονομικό και ,όπως θα καταδείξουμε εν ολίγοις,  τον εργασιακό.

Μάλιστα, ο αντίκτυπος της τεχνητής νοημοσύνης στη κοινωνία είναι τέτοιος που πολύ την συγκρίνουν με την εφεύρεση της τυπογραφίας. Όπως όμως τόνισε και ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Antonio Guterres: «Ενώ η τυπογραφία χρειάστηκε τουλάχιστον 50 χρόνια για να διαδοθεί ευρέως σε όλη την Ευρώπη, το ChatGPT βρήκε πρόσβαση σε εκατό εκατομμύρια πολίτες, μέσα σε μόλις δύο μήνες».

Οι εξωπραγματικοί «κίνδυνοι» της τεχνητής νοημοσύνης

Η ταχεία αυτή διάδοση της ΤΝ, δικαιολογεί την ανησυχία πολλών πολιτών για τις συνέπειες, που μπορεί να αποφέρει. Συγκεκριμένα, η πλειοψηφία των ανθρώπων, ή τουλάχιστον των ανενημέρωτων ανθρώπων,  ανησυχεί ότι εξαιτίας της ΤΝ θα μείνει δίχως εργασία. Έτσι, είναι αναγκαίο, ως η μελλοντική γενιά εργαζομένων, να εξετάσουμε τα οφέλη, αλλά και τους κινδύνους που φέρνει και δύναται να φέρει η εξέλιξη της ΤΝ στην εργασία.

Πρωτίστως, όσοι φοβούνται ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας, όπου η μηχανή έχει αντικαταστήσει πλήρως τον άνθρωπο και όλοι ζουν σε άθλιες συνθήκες ανεργίας και φτώχειας, αφού όλοι οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων θα προτιμούν την ΤΝ, ως οικονομικότερη και πιο αποδοτική, μπορούν να καθησυχαστούν, καθώς είναι (σχεδόν) αδύνατον. Η σύγχρονη οικονομία είναι βασισμένη στην αρχή της προσφοράς και ζήτησης. Δηλαδή, ο νόμος της ζήτησης μας λέει ότι όσο αυξάνεται η τιμή ενός προϊόντος, μειώνεται η ποσότητα που ζητά ο αγοραστής, ενώ όσο μειώνεται η τιμή αυτού του προϊόντος αυξάνεται η ποσότητα που ζητείται. Αυτό σημαίνει ότι η επιθυμία των καταναλωτών να αποκτήσουν ένα προϊόν θα επηρεάσει τελικά τον ρυθμό παραγωγής του προϊόντος, και τελικά την οικονομική κατάσταση της εταιρείας, που το παράγει. Έτσι, στο υποθετικό σενάριο, που παρουσιάστηκε προηγουμένως, αφού οι πόροι των καταναλωτών είναι μηδενικοί, τότε θα μειωθεί η ζήτηση, και άρα τα κέρδη των εταιρειών, με αποτέλεσμα, μακροπρόθεσμα να οδηγηθούν στο κλείσιμό τους.

Άρα δεν είναι προς το συμφέρον των εταιρειών οι εργαζόμενοι να βρεθούν ξαφνικά άνεργοι και, έτσι θα ληφθούν δραστικά μέτρα για την πρόληψη αυτού του αποτελέσματος.

Οι πραγματικοί κίνδυνοι

Όσον αφορά, πιο ρεαλιστικά σενάρια, όπως την μερική αντικατάσταση ορισμένων επαγγελμάτων, τότε οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι υπάρχουν προβλήματα.

Ειδικότερα, τον μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν όσοι κάνουν επαγγέλματα, που δεν απαιτούν συγκεκριμένες δεξιότητες, όπως δημιουργικότητα, κριτική σκέψη, κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, αλλά εστιάζουν κυρίως στην εκτέλεση επαναλαμβανόμενων διαδικασιών, που βασίζονται σε ένα σύνολο οδηγιών, εύκολων να ακολουθηθούν. Τέτοια επαγγέλματα είναι: ταμίας, γραμματέας, αναλυτές οικονομικών δεδομένων, κ.α.

Όπως είναι φυσικό και επόμενο, η ικανότητα της τεχνητής νοημοσύνης να παράγει αληθοφανείς εικόνες  με σχετική ακρίβεια, θέτει σε κίνδυνο, καλλιτέχνες, γραφίστες, αρχιτέκτονες, σκιτσογράφους, παραγωγούς ταινιών, ηθοποιούς, οι οποίοι μπορεί να χάσουν τη θέση τους στο χώρο των τεχνών και του θεάματος, από ρεαλιστικές φιγούρες, φτιαγμένες από την ΤΝ. Παρ ’όλα αυτά, η ποιότητα των εικόνων της τεχνητής νοημοσύνης δεν μπορεί ακόμα να συγκριθεί με αυτό των ανθρώπων.

Μία θετική ματιά…..

Από την άλλη, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να  ωφελήσει τους ήδη ανέργους, αλλά και εργαζόμενους σε μεγάλο βαθμό. Σύμφωνα με, το Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ 2020, μέσω της τεχνητής νοημοσύνης, προβλέπεται να δημιουργηθούν ακόμα 97 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας μέχρι το 2030. Αυτό σημαίνει ότι οι θέσεις που πιθανώς θα χαθούν από την τεχνητή νοημοσύνη (υπολογίζονται στα 85 εκατομμύρια)  θα αναπληρωθούν, προσδίδοντας ,παράλληλα, ποικιλία στην αγορά εργασίας.

Βέβαια, είναι αδύνατο να αγνοήσουμε τη συμβολή της ΤΝ στην ανάπτυξη πιο εξειδικευμένων, αποδοτικότερων μεθόδων κυβερνοασφάλειας, που μπορούν να αποτρέψουν απώλειες εκατομμυρίων από εταιρείες, ενώ δημιουργούν άπειρες θέσεις εργασίας για νέους, παθιασμένους για τον προγραμματισμό και το Computer Science.

Τέλος, μέσω της της ΤΝ ένα πλήθος μονότονων και κουραστικών εργασιών, μπορούν πλέον να εκτελούνται από μηχανές, επιτρέποντας έτσι σε εμάς τους ανθρώπους, να ασχοληθούμε με επαγγέλματα που κινούν το ενδιαφέρον και προωθούν την εξέλιξη της ανθρωπότητας.

Συμπερασματικά, βλέπει κανείς, πως η κατάσταση με την τεχνητή νοημοσύνη, ειδικά στον τομέα της εργασίας, δεν είναι τόσο δραματική όσο παρουσιάζεται από τα δημοσιογραφικά κανάλια και τους ραδιοφωνικούς σταθμούς. Ωστόσο, πρέπει πάντα να λαμβάνουμε μέτρα, ώστε να την περιορίζουμε ως εκεί που θέλουμε εμείς και να φροντίζουμε, ώστε κύριο μέλημά της να είναι η εξυπηρέτηση των δικών μας συμφερόντων.

Όπως άλλωστε το έθεσε και ο Elon Musk:

“The real question is, when will we draft an artificial intelligence bill of rights? What will that consist of? And who will get to decide that?”

Κατωμερής Γεώργιος

Μαθητής Γ’ Γυμνασίου